Vào những năm 1890 của thế kỷ XIX, A.Mamontova đã đem về từ Nhật Bản hình ảnh một cụ già hói đầu, tốt bụng – nhà thông thái - để bổ sung vào kho đồ chơi cho trẻ con ở Moscow (Matxcơva). Thứ đồ chơi này khá đặc biệt, nó bao gồm nhiều con búp bê lồng vào nhau.
Khi đó, người thợ tiện gỗ Vasily Zvezdochkin đang làm việc trong xưởng thủ công đã tiện từ gỗ những thân hình giống nhau, hình này đặt bên trong hình kia, còn hoạ sĩ Sergey Malyutin vẽ lên đó các hình vẽ miêu tả con người. Búp bê Matryoshka đầu tiên là hình ảnh một cô gái trong trang phục dân tộc truyền thống: áo xa – ra – phan, yếm và khăn trùm đầu. Thứ đồ chơi này có khoảng 8 búp bê trở nên.
Hình vẽ các búp bê gái được lần lượt thay đổi từ bé trai để phân biệt với nhau. Con búp bê trong cùng nhỏ nhất là hình ảnh một đứa trẻ quấn tã. Tên gọi Matrena thời đó đã được rất nhiều người biết đến. Cái tên Matryoshka cũng bắt nguồn từ đó. Ngày nay, chỉ có những đồ chơi – đồ lưu niệm bằng gỗ được tiện, vẽ bao gồm nhiều mẫu lớn nhỏ lồng vào nhau mới được gọi là búp bê Matryoshka.
Những đồ chơi không lồng được vào nhau chỉ đơn giản là “đồ chơi tiện”. Đầu những năm 1900, xưởng mỹ nghệ “Giáo dục trẻ thơ” được mở, nhưng xưởng mỹ nghệ chuyên sản xuất búp bê Matryoshka lại nằm tại vùng Sergiev Posad, cách thủ đô Matxcơva 70 km về phía Bắc.
Những con búp bê Matryoshka đầu tiên được bán với giá khá đắt nhưng vẫn thu hút được rất nhiều người mua và một số lượng lớn đơn đặt hàng. Việc sản xuất búp bê Matryoshka nhanh chóng được mở ra khắp vùng Sergiev Posad, xưởng thủ công của các dòng họ Ivanov, Bogoyavlensky lần lượt xuất hiện. Sau đó, nghệ nhân Vasily Zvezdochkin cũng chuyển tới đây lập nghiệp.
Xung quanh Sergiev Posad là những khu rừng, còn ngay tại vùng này có rất nhiều thợ tiện gỗ giàu kinh nghiệm. Sản xuất búp bê Matryoshka đã trở nên phổ biến và rộng khắp tới mức còn có cả các đơn đặt hàng sản xuất từ Paris, Đức, tại hội chợ Leipzig nổi tiếng.
Đầu thế kỷ XX búp bê Matryoshka được xuất khẩu đại trà ra nước ngoài. Các hình vẽ trên búp bê Matryoshka cũng đẹp hơn, đa dạng hơn. Những con búp bê chủ yếu miêu tả hình ảnh các cô gái mặc áo xa – ra – phan, quàng khăn, cầm chiếc giỏ đựng đầy hoa trên tay.
Du lịch Nga để khám phá nhiều hơn nữa những điều mới mẻ